Αναζήτηση αυτού του ιστολογίου

Τρίτη 2 Νοεμβρίου 2010

ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΚΕΣ ΑΚΟΛΟΥΘΙΕΣ

Η λέξη ακολουθία έχει στις μέρες μας πολλές χρήσεις και σημασίες. Σημασίες που κυμαίνονται από τη συνοδεία ενός επιφανούς προσώπου, για παράδειγμα « Η Ελληνική ακολουθία με επικεφαλής τον υπουργό…» , μέχρι και μια θρησκευτική τελετή όπως «Η ακολουθία του Νυμφίου».   

Στα μαθηματικά συνήθως μιλάμε για ακολουθίες αριθμών. Ακολουθία ονομάζουμε μια ομάδα αριθμών που η σειρά έχει σημασία. Κάθε αριθμός της ακολουθίας ονομάζεται όρος της και συνήθως συμβολίζεται με κάποιο γράμμα α, β, γ, κλπ που συνοδεύεται από έναν δείκτη με τον οποίο δηλώνεται η σειρά. Έτσι για παράδειγμα ο πρώτος όρος μπορεί να συμβολίζεται με α1
ο δεύτερος με α2 κι ο πεντηκοστός έβδομος με α57. Ολόκληρη η ακολουθία συνοπτικά συμβολίζεται με το αντίστοιχο γράμμα με δείκτη ν μέσα σε μια παρένθεση, έτσι  για τους όρους  α1,α2 ... έχουμε την ακολουθία (αν). Οι ακολουθίες στα μαθηματικά κατηγοριοποιούνται με διάφορους τρόπους, έχουμε πεπερασμένες ακολουθίες ή άπειρες ακολουθίες, συγκλίνουσες, αποκλίνουσες, περιοδικές, φραγμένες και άλλες πολλές κατηγορίες. Σε καμία περίπτωση δεν είναι ο σκοπός μου να κάνω διεξοδική ανάλυση των ακολουθιών ή των κατηγοριοποιήσεών τους,   η ανάρτηση αυτή είναι αφιερωμένη  σε «Φωτογραφικές ακολουθίες», το μόνο που ίσως χρειάζεται να γίνει απολύτως αντιληπτό, είναι πως κάθε  ακολουθία είναι ένα σύνολο αριθμών στο οποίο η σειρά παίζει σημαντικό ρόλο.

Ας έρθουμε τώρα στο θέμα μας.  Θα ασχοληθούμε με τις δύο βασικές ακολουθίες αριθμών μιας φωτογραφικής μηχανής, το άνοιγμα του διαφράγματος και τη ταχύτητα του  φωτοφράκτη. Τέλος θα δούμε και μερικές φωτογραφίες που δείχνουν πώς οι αριθμοί αυτοί επηρεάζουν τη φωτογράφηση.


Το άνοιγμα του διαφράγματος




Η πρώτη σημαντική ακολουθία αριθμών που βρίσκουμε σε μια φωτογραφική 
μηχανή είναι οι αριθμοί του διαφράγματος. Πού τους βρίσκουμε όμως αυτούς τους αριθμούς και τι ακριβώς κάνουν; Στις παλιότερες μηχανές η ακολουθία αυτή βρισκόταν πάνω στον φακό και η επιλογή γινόταν με έναν περιστρεφόμενο δακτύλιο. Στις σύγχρονες όμως μηχανές είναι απλά μια ένδειξη στην κεντρική οθόνη ελέγχου ή αν πρόκειται για πιο επαγγελματική φωτογραφική μηχανή θα υπάρχει και στη μικρότερη βοηθητική οθόνη. Όσο για την επιλογή αυτή γίνεται πια ψηφιακά. Στις περισσότερες μηχανές η ακολουθία είναι η εξής f1.4 , f2 , f2.8 , f4 , f5.6 , f8 , f11 , f16 , f22, χωρίς όμως αυτό να είναι απόλυτο. Ουσιαστικά πολύ λίγοι άνθρωποι δίνουν σημασία στους αριθμούς αυτούς αφού οι σύγχρονες φωτογραφικές μηχανές επιλέγουν αυτόματα το κατάλληλο άνοιγμα του  διαφράγματος. 




Παρόλα αυτά, η γνώση πως καθένας από αυτούς τους αριθμούς αντιστοιχεί σε μια διάμετρο ενός κύκλου, που τη στιγμή της φωτογράφησης επιτρέπει στο φως να εισέλθει στη μηχανή μας από τον φακό, μπορεί σε κάποιους να φανεί χρήσιμη.




Το παράξενο μ’ αυτή την ακολουθία είναι πως όσο μικραίνει  ο αριθμός, τόσο μεγαλώνει η διάμετρος αυτού του κύκλου. Για παράδειγμα στο f4 έχουμε κύκλο με διπλάσια διάμετρο απ’ ό,τι στο f8. 
                                     

Αλλά οι «παραξενιές» δεν σταματάνε εδώ αφού λόγω τις σχέσης του εμβαδού του κύκλου
 με την διάμετρό του, όταν διπλασιάζεται η διάμετρος τετραπλασιάζεται το εμβαδόν του κύκλου και  άρα τετραπλασιάζεται και το φως που εισέρχεται. Οι φωτογράφοι όμως για να μπορούν να κάνουν ευκολότερα τους υπολογισμούς προτιμούσαν να έχουν διπλασιασμό του φωτός και όχι τετραπλασιασμό επομένως για να διορθωθεί αυτή η μικρή αδυναμία παρέμβαλαν τους άλλους αριθμούς της ακολουθίας που προκύπτουν από μια αναλογία του...
Με αυτόν τον τρόπο  το εμβαδόν στο  f4 είναι διπλάσιο απ’ ότι στο f5.6 αρά και το εισερχόμενο φως είναι διπλάσιο. Oμοίως και στο f5.6 το εισερχόμενο φως είναι πάλι διπλάσιο απ’ ότι στο f8.  Έτσι ξέρουμε ότι σε κάθε διαδοχικό αριθμό αυτής της ακολουθίας (f1.4 , f2 , f2.8 , f4 , f5.6 , f8 , f11 , f16 , f22 ) περνάει από το φακό της μηχανής μας το μισό φως.  Όπως αναφέρθηκε και προηγουμένως όταν η μηχανή είναι σε κάποια αυτόματη λειτουργία το διάφραγμα ρυθμίζεται μόνο του ώστε να γίνει η σωστή έκθεση και να έχουμε όμορφη φωτογραφία, αν όμως κάποιος θέλει να πειραματιστεί μπορεί να θέσει τη μηχανή του στη λειτουργία Α ( από την λέξη Aperture ) και να αναλάβει ο ίδιος τον έλεγχο και την ρύθμιση του διαφράγματος.

Η ταχύτητα του φωτοφράκτη

 Η άλλη ακολουθία αριθμών που παίζει βασικό ρόλο σε μια φωτογράφηση είναι η ταχύτητα του φωτοφράκτη. Στην πραγματικότητα δεν πρόκειται για ταχύτητα άλλα για το χρόνο που παραμένει ανοιχτός ο φωτοφράκτης προκειμένου να εισέλθει το φως και να γίνει η συλλογή των πληροφοριών από την φωτοευαίσθητη επιφάνεια.
Και αυτή η ακολουθία στις σύγχρονες μηχανές φαίνεται στην κεντρική οθόνη. Όπως προαναφέραμε οι αριθμοί αυτοί καθορίζουν την «ποσότητα» του φωτός που χρειάζεται για μια φωτογραφία. Είναι νομίζω φανερό σε όλους ότι όσο περισσότερο χρόνο παραμένει ανοιχτός ο φωτοφράκτης τόσο περισσότερο φως περνάει. Επίσης χωρίς δυσκολία καταλαβαίνουμε, πως αν διπλασιάσουμε τον χρόνο θα διπλασιαστεί και το φως που θα περάσει. Αυτό που δεν είναι πάντα τόσο κατανοητό είναι πως σε μερικές περιπτώσεις αρκεί ένα πολύ μικρό κλάσμα του δευτερολέπτου (ακόμα και 1/2000 του δευτερολέπτου) για να έχουμε μια σωστή φωτογραφία. Προκειμένου να γίνονται εύκολοι υπολογισμοί και να διευκολύνεται η εύρεση του  σωστού συνδυασμού ΔΙΑΦΡΑΓΜΑΤΟΣ- ΤΑΧΥΤΗΤΑΣ σε μια φωτογράφηση, έχει επικρατήσει από παλιά οι αριθμοί αυτής της ακολουθίας να διπλασιάζονται ξεκινώντας από τον πιο μικρό. Αν θεωρήσουμε, για παράδειγμα, ελάχιστο χρόνο αυτόν που ανέφερα παραπάνω δηλαδή το 1/2000 sec, τότε θα είναι κάπως έτσι … ( 1/2000 , 1/1000 , 1/500 , 1/250 , 1/125 , 1/64 , 1/32 , 1/16 , 1/8 , 1/4 , 1/2, 1’ , 2’ , 4’ … ). Αυτό βέβαια διαφέρει αρκετά στις μέρες μας που η τεχνολογία έχει φτάσει σε δυσθεόρατα ύψη και μας βοηθάει να πετύχουμε κι αυτά που έμοιαζαν παλαιότερα ακατόρθωτα, αλλά σε γενικές γραμμές αυτοί οι χρόνοι υπάρχουν σε όλες τις μηχανές. Αν η φωτογραφική σας μηχανή έχει την επιλογή S ( από τη λέξη Shutter ) τότε μπορείτε να επιλέξετε μόνοι σας και να πειραματιστείτε με την ταχύτητα το φωτοφράκτη της. Με λίγη υπομονή και προσπάθεια τα αποτελέσματα θα σας εντυπωσιάσουν.


Μια απλή φωτογραφική ακολουθία και η ιστορία της

Η παραπάνω «ακολουθία» φωτογραφιών αποτελείται από τρεις φωτογραφίες τραβηγμένες σε διαφορετικές χρονικές στιγμές, δεν είναι δηλαδή μια μόνο φωτογραφία επεξεργασμένη με διαφορετικό τρόπο. Βλέποντάς τις κάποιος θα μπορούσε να συμπεράνει πως τραβήχτηκαν σε διαφορετικές ώρες, η πρώτη για παράδειγμα το μεσημεράκι, η δεύτερη το απόγευμα ενώ η τρίτη κατά το βραδάκι. Στη πραγματικότητα  όμως και οι τρεις τραβήχτηκαν μέσα σε ένα λεπτό και μάλιστα όχι με τη σειρά που εμφανίζονται αλλά την ακριβώς αντίθετη! Τι ωραία παιχνίδια μπορεί να παίξει κανείς με το φως και μια φωτογραφική μηχανή που δεν είναι ρυθμισμένη σε κάποιο αυτόματο πρόγραμμα!
 Στις φωτογραφίες αυτές οι διαφορετικές  εντυπώσεις προκλήθηκαν από διαφορετικές ταχύτητες του φωτοφράκτη. Όλες είναι τραβηγμένες με άνοιγμα διαφράγματος f4 αλλά με ταχύτητα 1/10 sec, 1/40 sec και 1/160 sec αντίστοιχα. Έτσι, παρότι  είναι  τραβηγμένες και οι τρεις με τις ίδιες συνθήκες φωτισμού ,απόγευμα και συννεφιά, έχουμε τρία διαφορετικά αποτελέσματα. Η μεσαία φωτογραφία αποτύπωσε σωστότερα το περιβάλλον εκείνη την ώρα, οι άλλες δύο μας παρουσιάζουν μια «ψεύτικη» εικόνα της πραγματικότητας. Στην αριστερή φωτογραφία ο φωτοφράκτης παρέμεινε ανοιχτός περισσότερη ώρα δημιουργώντας μια πιο φωτεινή φωτογραφία και την αίσθηση της ημέρας ενώ στη δεξιά φωτογραφία έχουμε το φωτοφράκτη ανοιχτό πολύ μικρότερο χρονικό διάστημα, για την ακρίβεια το 1/16 του πρώτου, με αποτέλεσμα να περάσει λιγότερο φως δημιουργώντας έτσι μια σκοτεινή φωτογραφία και την αίσθηση της νύχτας! Ακόμα και σήμερα στην εποχή που η ψηφιακή τεχνολογία μπορεί να δημιουργήσει οποιοδήποτε εφέ, τέτοια μικρά κολπάκια χρησιμοποιούνται πολύ συχνά στο κινηματογράφο για να δημιουργηθεί η αίσθηση πως μια σκηνή εκτυλίσσεται το βράδυ ή σε κάποιο σκοτεινό μέρος.   
   Η ταχύτητα και το διάφραγμα επηρεάζουν όπως είδαμε την φωτεινότητα μιας φωτογραφίας, αλλά σίγουρα δεν επηρεάζουν μόνο αυτό, θέλω λοιπόν να κλείσω με μια συμβουλή σε όσους έχουν χρόνο και διάθεση να πειραματιστούν. Βγάλετε τη φωτογραφική σας μηχανή από την αυτόματη ρύθμιση και ακολουθήστε την έμπνευσή σας !!!

2 σχόλια:

  1. Γεια σου φίλε! Καιρό είχα να περάσω από εδώ αλλά κι εσύ μάλλον σπάνια εμφανίζεσαι... Πάντα ενδιαφέροντα και ξεχωριστά τα ποστ σου πάντως. Φιλιά στα Χανιά :)

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  2. μην με αποπαίρνεις ρε συ, αφού ξέρεις πως έτρεχα τους προηγούμενους μήνες!!! Θα προσπαθήσω από τώρα να είμαι πιο τακτικός και ευχαριστώ για τα καλά σχόλια, φιλιά !

    ΑπάντησηΔιαγραφή

Δημοφιλείς αναρτήσεις

Μια ομορφιά